Mozambique

“Waar heb je de drugs verstopt die je zojuist injecteerde? Geef maar toe dat je drugs bij je hebt, anders laat ik je arresteren!” Woedend was de man, terwijl hij voor mijn reisgenoot Tony stond. Heel vroeg die ochtend waren we per bus uit de Mozambikaanse hoofdstad Maputo vertrokken richting de 500 kilometer noordelijker gelegen kustplaats Tofo. Nu maakten we een korte stop om even de benen te strekken. Geen overbodige luxe na vier uur op elkaar geperst te hebben gezeten.

De man beweerde dat hij van de lokale politie was en liet een legitimatiebewijs zien. Hij was ervan overtuigd dat hij Tony een naald in zijn arm had zien stoppen. Waarschijnlijk zou hij ons verder met rust gelaten hebben als we hem 200 metical, omgerekend zo’n drie euro, in de hand hadden gestopt. Zodra hij zich realiseerde dat wij niet geneigd waren hem iets te betalen, hield hij zich aan zijn eerder gesproken woorden. Tien minuten later kwam een lokaal politiebusje met daarin vijf agenten voorgereden en werden we met onze bagage meegenomen naar het bureau.  

Aangekomen op het politiebureau moesten we plaatsnemen in een verhoorkamer. De agenten om ons heen waren vooral druk in de weer met hun telefoon, maar besloten na een halfuur toch maar in actie te komen. Na onze paspoorten en visa te hebben bestudeerd, werd al onze bagage minutieus doorzocht. Een uur later werd uiteindelijk de conclusie getrokken dat we kennelijk toch geen drugs bij ons hadden en mochten we weer gaan.

Toen we terugkwamen op de plek waar we twee uur daarvoor uit de bus waren gestapt, stond deze er tot mijn stomme verbazing nog. De bus bleek een mankement te hebben en de chauffeur was druk bezig om dat te verhelpen. Onze medepassagiers hadden inmiddels plaatsgenomen in een nabijgelegen café waar wij besloten hen te vergezellen totdat de bus halverwege de middag gerepareerd was. Uiteindelijk zouden we pas halverwege de avond arriveren in Tofo.   

In Tofo hadden we een huisje gehuurd in de duinen vanuit waar we zo het strand op konden lopen. De daarop volgende dagen brachten we door met slenteren door het slaperige vissersdorpje, een bezoek aan het nabijgelegen koloniale stadje Inhambane en enkele duiken op de riffen voor de kust. Daarna reisden we verder naar de kustplaats Vilankulo. Tony trok vanaf hier naar de noordelijker gelegen stad Beira om zijn vader op te zoeken. Ik besloot wat langer in Vilankulo te blijven en boekte een boottocht langs enkele van de vele eilanden voor de kust.

In mijn hostel in Vilankulo ontmoette ik Alex, die mij en twee mede-backpackers uitnodigde op een cultureel historische tour naar een nabijgelegen dorp. Om in dat dorp te komen, moesten we eerst veertig minuten met de chapa. In Tofo had ik deze particulier geëxploiteerde vorm van openbaar vervoer al vaker gebruikt. Hier had ik chapas leren kennen als doorgezakte minibusjes waar ze met gemak dubbel zoveel passagiers in proppen als dat er zitplaatsen zijn. De chapa die wij vandaag namen was nog net een niveau uitdagender, omdat het geen minibusje bleek te zijn maar een pick-up. De ene helft van de laadklep was gevuld met bouwmateriaal en de andere helft bood plaats aan mijn reisgezelschap en ongeveer tien andere passagiers. Toen wij aankwamen, waren de “comfortabele” zitplekken op de rand van de laadklep al vergeven, waardoor er voor mij niets anders opzat om ergens in het midden te gaan staan en me een beetje provisorisch aan het bouwmateriaal vast te houden.

Na onze aankomst in het dorp maakten we kennis met een vriend van onze gids Alex, eveneens Alex geheten. Gevijven liepen we richting de lokale dorpsschool. Gids Alex vertelde mij dat deze school een jaar of tien geleden is gebouwd in een poging van de overheid om meer kinderen naar school te krijgen. Basisschoolleerlingen hoeven hier geen schoolgeld te betalen en de overheid betaalt de lerarensalarissen (omgerekend ongeveer honderd euro in de maand).  

Nooit heeft de overheid zich bekommerd om de huisvesting van de school. Zodoende vonden de lessen de eerste jaren onder een grote boom in de buitenlucht plaats. Als het regende was er geen school. Inmiddels zijn door een Duitse sponsor enkele lokalen neergezet die intensief worden benut. Waar de basisschool ’s ochtends de lokalen gebruikt, is het ’s middags de beurt aan de middelbare school. Wij mochten een kijkje nemen in de jongste klas, waar we werden welkom geheten door 86 kleuters en hun juffrouw. En dan wij in Nederland klagen over klassen van 30 leerlingen.

We vervolgden onze tour langs de lokale bierbrouwer van het dorp. Na ons zijn huis te hebben laten zien, een hutje van een bij twee meter waar alleen een matje in lag om op te slapen, mochten we wat van zijn bier proeven. Niet echt een aanrader. Daarna liepen we verder naar een bouwval aan de kust waar de Portugese ontdekkingsreiziger Vasco da Gama ooit zou hebben gewoond. Ik was wat sceptisch over deze uitleg van de geschiedenis, totdat ik een bordje zag dat aangaf dat ik voor een belangrijke archeologische opgraving stond onderhouden met geld uit de EU. Wellicht is Vasco da Gama hier dan toch ooit geweest.  

Ik wilde graag van Alex en Alex weten hoe zij dachten over de kolonisatie van hun land door de Portugezen. “Wij zijn hier dol op Portugal”, antwoordde gids Alex volmondig. “We delen onze taal met hen. Voordat zij hier kwamen spraken we wel vijftig verschillende talen in Mozambique en kon niemand elkaar verstaan. Dankzij de Portugezen spreken we nu een wereldtaal.” Op mijn vraag of er geen wrok was richting de Portugezen voor de bloedige dekolonisatieoorlog die zij hier tot 1974 voerden, antwoordde hij dat er uiteraard ook slechte dingen zijn gebeurd onder de Portugezen. “Maar als we de balans opmaken hebben de Portugezen vooral goeds gebracht.”

Na twee weken Mozambique was de tijd aangebroken om door te reizen naar buurland Zimbabwe. Over de meest deplorabele wegen tot dusver legde ik de 800 kilometer af naar de Zimbabwaanse hoofdstad Harare. Twee volle dagen zou het me kosten, grotendeels doorgebracht in bussen zonder een centimeter persoonlijke ruimte. Over mijn avonturen in Zimbabwe meer in een volgend blog.