Saoedi-Arabië

Veel bekijks had ik. Ik was dan ook de enige niet-moslim in de bus van Dubai naar de Saoedische hoofdstad Riyad. Mijn Tadzjiekse, Kazachse, Pakistaanse, Soedanese en Tsjadische medereizigers waren allemaal op oemrah, de kleine bedevaart naar de heilige steden Mekka en Medina. Wat ik in Saoedi-Arabië te zoeken had, wilden ze weten. Enigszins verbaasd waren zij toen ik vertelde dat ik voor toeristische doeleinden naar het land afreisde. Toerisme staat hier dan ook echt nog in de kinderschoenen. Slechts vier jaar geleden opende het koninkrijk zijn deuren voor toeristen. Daarvoor werden uitsluitend visa afgegeven voor bedevaart of zaken.

Weinig ideaal was mijn planning. Mijn bezoek aan het koninkrijk viel namelijk midden in de ramadan, de islamitische vastenmaand. Al in de bus viel het me op hoe belangrijk deze maand is voor moslims. Mijn medereizigers vertelden mij dat zij bewust de ramadan hadden uitgekozen voor hun oemrah, omdat dit ook een maand van bezinning is. Aangezien de bus ’s avonds vertrok, konden we de eerste uren nog eten en drinken. Zeer gul waren de mensen om mij heen en iedereen bood mij lekkers aan. Zodra de zon opkwam stopten we allemaal met eten en drinken. Uit respect voor mijn gastland en voor de reiservaring besloot ik de rest van de ramadan mee te vasten. Vooral het overdag niet mogen drinken was in het warme Saoedische klimaat soms zwaar en gaf me ook wel het nodige respect voor de miljoenen moslims die jaarlijks vasten.

Bij het plannen van mijn reis door Saoedi-Arabië werd het mij duidelijk dat het land absoluut geen bestemming is voor backpackers. Aangezien het koninkrijk decennia lang slechts toegankelijk was voor zakenlui en bedevaarders, bestaan hier geen hostels of andere budgetaccommodaties. Hoewel er hard gewerkt wordt aan een openbaarvervoersnetwerk, waren de metro- en buslijnen nog niet operationeel tijdens mijn reis. Ik was dus aangewezen op dure hotels voor mijn overnachtingen en taxi’s voor mijn vervoer binnen de steden. Om mijn reis wat makkelijker te maken, besloot ik te experimenteren met CouchSurfing. Jaren geleden had ik op dit online netwerk voor het vinden van reismaatjes en gratis slaapplaatsen een profiel aangemaakt. Nooit had ik er iets mee gedaan. In Saoedi-Arabië bleek het een schot in de roos te zijn.

Via CouchSurfing kwam ik in contact met Romeo, een Nederlander die al vijftien jaar in Saoedi-Arabië woont. Hij kwam net terug van een lange reis door Zuid-Amerika en wilde nog wat door Saoedi-Arabië reizen voordat hij weer zou gaan werken. We besloten samen een auto te huren en van hoofdstad Riyad naar kustplaats Jeddah te reizen. Onderweg konden we overnachten bij verschillende van Romeo’s vrienden door wie we zonder uitzondering met open armen werden ontvangen.

Onze eerste stop was Al-Qassim, een provincie die dankzij haar landbouw ook wel bekendstaat als de voedselschuur van het land. Romeo’s vriend Bandar heette ons hier welkom op zijn paardenboerderij en nodigde ons uit voor de iftar, de maaltijd die tijdens de ramadan direct na zonsondergang wordt genuttigd. Na het eten kwam het gesprek op de hervormingen die de laatste jaren door kroonprins Mohammed bin Salman zijn doorgevoerd. Bandar gaf aan erg blij te zijn met het feit dat toeristen nu naar Saoedi-Arabië kunnen reizen, zodat Saoediërs de kans krijgen om hun cultuur en gastvrijheid te tonen. “We moeten alleen oppassen dat de hervormingen niet tegen de islam ingaan”, zei hij over enkele andere hervormingen. “Het is goed dat vrouwen nu mogen autorijden, maar dat maakt het voor vrouwen ook mogelijk om over langere afstanden zonder de bescherming van een man te reizen. Eigenlijk is dat in tegenspraak met de islam”. Mijn conclusie dat hij de kroonprins te rigoureus vond in zijn hervormingen, sprak hij echter stellig tegen. Angst voor repressie door de absolute monarchie dacht ik aanvankelijk. Romeo legde mij echter later uit dat Saoediërs vanuit hun religieuze overtuiging de koninklijke familie op handen dragen. De koning regeert namelijk bij gratie Gods. Kritiek op de koning is dus indirecte kritiek op god.  

Vanuit Al-Qassim reden we naar Medina, na Mekka de meest heilige stad binnen de islam. In het jaar 622 trok profeet Mohammed vanuit zijn geboorteplaats Mekka naar deze stad. Waar hij in zijn geboorteplaats veel weerstand vond toen hij probeerde de islam te verkondigen, werd hij in Medina met open armen ontvangen. Nog steeds wordt van de inwoners van Medina gezegd, dat ze de meest gastvrije Saoediërs zijn. Die gastvrijheid kon ik zelf ervaren toen wij hier werden ontvangen door de broers Mohammed en Omar en hun vrienden Mohammed en Mazen. We brachten de avonden en nachten door met het eten van de heerlijkste maaltijden bereid door onze gastheren, het drinken van veel koffie en thee en het roken van de waterpijp. Een nacht bezochten we de kamelen van de familie in de woestijn en dronken we om een kampvuur hun verse melk gemengd met wat kamelenurine. Gezegd wordt dat die combinatie heel gezond is. De dagen brachten we grotendeels door met slapen. Tijdens de ramadan draaien veel Saoediërs hun dag- en nachtritme namelijk om.

Het buitenverblijf van de twee broers was een oase van rust met veel groen, een zwembad en paardenstallen. Tijdens de tweede dag kwam ik erachter dat het huis eigenlijk dubbel zo groot was als ik aanvankelijk dacht. Zoals gebruikelijk in Saoedi-Arabië bleken er twee aparte vleugels te zijn: een voor de mannen en een voor de vrouwen. Mannen en vrouwen komen in huiselijke sfeer namelijk niet samen, tenzij zij naaste familie zijn. Hoewel steeds meer voornamelijk jonge, ongetrouwde vrouwen deze conventie niet meer zo belangrijk vinden, was het tijdens de ramadan moeilijk om een ontmoeting met een vrouw te regelen. Ik heb daarom in mijn twee weken Saoedi-Arabië helaas het leven in het land alleen vanuit mannelijk perspectief kunnen zien.

Mijn laatste dagen in Saoedi-Arabië bracht ik door in Jeddah. Met Romeo wandelde ik wat over de enorme boulevard langs de Rode Zee en bezocht ik een van de grote winkelcentra die de stad rijk is. Ook brachten we een bezoek aan Koning Abdullahstad, een nieuwe stad die door de vorige koning uit de grond is gestampt om de economie te diversifiëren. De laatste dag van de ramadan bracht ik door met duiken in de Rode Zee. De dag daarop sloot ik mijn bezoek aan het land af met het vieren van een kleinschalig Suikerfeest met Romeo en twee van zijn vrienden.  

Vanaf Saoedi-Arabië ben ik via Zuid-Afrika doorgereisd naar Mozambique. Over mijn ervaringen in Zuid-Afrika en Mozambique hoop ik snel iets te schrijven!